Σε αυτό το άρθρο, θα ασχοληθούμε με μια "παλιά" ιστορία, που συνέβη το 1999, και είχε τότε προκαλέσει μεγάλες αναταραχές στις χρηματαγορές του κόσμου, ειδικά στην αγορά χρυσού. Η ιστορία βέβαια ανήκει πλέον στο παρελθόν, ωστόσο μπορούμε να καταλάβουμε πολλά για το τι γίνεται σήμερα, ειδικά για εμάς που παρακολουθούμε σε αυτό το blog τις εξελίξεις στο χρυσό, το paper gold, κτλ.
Το 1999 λοιπόν, ο Γκόρντον Μπράουν, ο οποίος ήταν τότε υπουργός οικονομικών της Αγγλίας, αποφάσισε ξαφνικά να πουλήσει περίπου το 50% του χρυσού της χώρας!
Μάλιστα, η ισοτιμία του χρυσού ήταν τότε στο μικρότερο σημείο της, περίπου στα 270$/ουγγιά, ήταν δηλαδή μια "κακή επένδυση", διότι αν ο μπράουν περίμενε μερικά χρόνια ή μια δεκαετία, η ισοτιμία του χρυσού θα είχε πολλαπλασιαστεί. Γιατί λοιπόν ο Μπράουν πήρε την απόφαση να πουλήσει τα μισά αποθέματα χρυσού της Βρετανίας, και μάλιστα σε αυτή την ισοτιμία;
Ήταν άραγε απλά ένας "άχρηστος πολιτικός-οικονομολόγος" και "κακός επενδυτής", ή μήπως η χώρα ήταν αναγκασμένη να πουλήσει το χρυσό για να αποφύγει κάποια μεγάλη οικονομική καταστροφή; (πχ βλέπουμε ότι η Κύπρος σκέγτεται σήμερα να πουλήσει ένα μέρος του χρυσού της, ώστε να αποφύγει τη χρεωκοπία. Όμως, η Αγγλία δεν ήταν χρεωκοπημένη το 1999, έτσι δεν είναι; Τι στο καλό γινόταν λοιπόν;)
Μέχρι σήμερα, η άποψη που κυριαρχούσε ήταν απλά ότι ο Μπράουν ήταν "άχρηστος", και έκανε ένα μεγάλο λάθος που πούλησε όλον αυτό το χρυσό, και μάλιστα σε τόσο χαμηλή τιμή. Μάλιστα, για να τον κοροιδέψουν, βγήκε και ο όρος "Brown's Bottom", για να περιγράψουν τις πωλήσεις αυτές του Μπράουν, που τις έκανε όταν η ισοτιμία του χρυσού είχε πιάσει πάτο (bottom), στο χειρότερο δηλαδή σημείο.
Όμως, πρόσφατα η βρετανική συντηρητική εφημερίδα "Telegraph", και μετά και οι Financial Times αποκάλυψαν την αλήθεια σχετικά με αυτή την ιστορία (είναι εξάλλου συνηθισμένο φαινόμενο αυτά τα γεγονότα να μένουν στο σκοτάδι, και να αποκαλύπτονται -αν αποκαλύπτονται- σε εμάς πολύ αργότερα, όταν πλέον είναι "κατόπιν εορτής". Έστω κι έτσι όμως, η είδηση είναι σημαντική για όποιον την καταλάβει, παρακολουθεί τι γίνεται στην αγορά χρυσού, και ξέρει ότι η αγορά αυτή θα έχει ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ σημασία στο μέλλον).
Καταρχήν, η επίσημη δικαιολογία της Αγγλίας για την πώληση ήταν ότι...ο χρυσός δεν αξίζιε και πολύ και είναι ακριβός στην αποθήκευση και φύλαξη του! (χαζομάρες δηλαδή):
... On the other hand, gold is expensive to store and keep secure, and it can be inconvenient to trade if transactions involve a change of storage location.Όπως όμως μας ενημερώνουν οι Financial Times σε άρθρο που δημοσίευσαν στις 8 Μαρτίου 2013 (δηλαδή πριν περίπου 1.5 μήνα), και που μεταφράσαμε τα σημαντικότερα κομμάτια του, η αλήθεια ήταν πολύ διαφορετική:
Καταρχήν, οι Financial Times αναφέρουν ότι οι Κεντρικές Τράπεζες νοίκιαζαν τότε αβέρτα τον χρυσό τους στις μεγάλες τράπεζες (κάτι που είχαμε πει ότι περιορίστηκε σημαντικά με την συμφωνία της Ουάσινγκτον για το χρυσό, και είχαμε εξηγήσει τι αυτό σήμαινε).
Επειδή οι μεγάλες αυτές τράπεζες (JP Morgan, Goldman Sachs, κτλ) μπορούσαν εύκολα να αποκτήσουν πολύ χρυσό από τις κεντρικές τράπεζες, καταβάλλοντας ένα ποσό ως "ενοίκιο", δεν τον ρησιμοποιούσαν μόνο για το paper gold (δηλαδή για να πουλήσουν πολλάπλασιες ποσότητες χάρτινου χρυσού στην αγορά), αλλά και για κάτι ακόμα:
Πολλές φορές λοιπόν, οι μεγάλες τράπεζες νοίκιαζαν το χρυσό σε μια προνομιακή μάλιστα τιμή (με έκπτωση), και μετά τον πούλαγαν κατευθείαν, χρησιμοποιώντας τα λεφτά της πώλησης για να αγοράσουν "κάτι άλλο" (πχ κρατικά ομόλογα).
Αυτό το έκαναν διότι θεωρούσαν ότι θα καταφέρουν να κρατήσουν χαμηλά την ισοτιμία του χρυσού, ενώ τα κρατικά ομόλογα θα είχαν καλύτερη απόδοση. Οπότε για αυτές τις τράπεζες ήταν επικερδές το να πουλάνε το χρυσό, να αγοράζουν κρατικά ομόλογα, να εισπράτουν κέρδη, και να χρησιμοποιούν ένα μέρος από αυτά τα κέρδη ώστε να αγοράσουν χρυσό (πχ από τα ορυχεία ή από αλλού), ώστε να δώσουν πίσω στις κεντρικές τράπεζες το χρυσό που τους είχαν νοικιάσει. Τα υπόλοιπα κέρδη τους έμεναν στην τσέπη, αρκεί βέβαια η τιμή του χρυσού να μένει χαμηλά, και να μην ξεπερνά τα κέρδη που έδιναν τα κρατικά ομόλογα.
Το πρόβλημα είναι βέβαια ότι από το 1999 και πέρα, με την συμφωνία της Ουάσινγκτον, οι τράπεζες ΔΕΝ μπορούσαν πλέον να κρατήσουν την ισοτιμία του χρυσού χαμηλά, οπότε έχαναν λεφτά αντί να κερδίζουν.
Εδώ ένα σχετικό απόσπασμα από τους Financial Times, μεταφρασμένο στα ελληνικά:
[...] μια τράπεζα δανειζόταν χρυσό από ένα άλλο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, και πλήρωνε ένα συμβολικό ποσό σε σχέση με τη συνολική αξία του εν λόγω χρυσού ως ενοίκιο.Μόλις η τράπεζα έπαιρνε το χρυσό, τον πωλούσε αμέσως στην κανονική τιμή του στην αγορά. Τα έσοδα επενδύονταν σε ένα εναλλακτικό "προϊόν", το οποίο υποτίθεται ότι θα είχε καλύτερη απόδοση (κέρδος) κατά την συγκεκριμένη χρονική διάρκεια ενοικίασης, σε σχέση με το χρυσό που τότε ήταν για πολλά χρόνια στάσιμος, αν όχι πτωτικός.Στο τέλος της προβλεπόμενης περιόδου ενοικίασης, η τράπεζα πωλούσε την εναλλακτική επένδυση που είχε κάνει, και χρησιμοποιούσε τα έσοδα για να αγοράσει την ποσότητα χρυσού που είχε αρχικά δανειστεί. Αυτό το χρυσό το επέστρεφε στον δανειστή της. Η τράπεζα θα τσέπωνε τη διαφορά μεταξύ των δύο τιμών. Το σχέδιο αυτό λειτουργούσε άψογα, όταν ο χρυσός έπεφτε και το εναλλακτικό "προιόν" (πχ τα Ιαπωνικά κρατικά ομόλογα) ανέβαιναν.Αν όμως γινόταν το αντίθετο, τότε οι τράπεζες είχαν μπελάδες.Αυτό είχε συμβεί -σε τεράστια κλίμακα- στις αρχές του 1999. Μία παγκόσμιας εμβέλειας τράπεζα των ΗΠΑ είχε κάνει αυτή τη διαδικασία με δύο τόνους χρυσού, και αυτή η ποσότητα ήταν αρκετή για να θέσει υπό αμφισβήτηση τη φερεγγυότητα της αν η εξόφληση γινόταν στην τρέχουσα τιμή.
Η Goldman Sachs, η οποία υποτίθεται ότι δεν είχε τόσο έντονα επενδύσει σε αυτή τη διαδικασία, φημολογείται ότι είχε προσεγγίσει το Υπουργείο Οικονομικών για να εξηγήσει την κατάσταση...Το 1999 η αγορά χρυσού άλλαξε: Η Γερμανία-ευρωζώνη προώθησε την "συμφωνία της Ουάσινγκτον", την οποία αρχικά είχαν υπογράψει και άλλες δυνάμεις (ακόμα και οι ΗΠΑ). Αυτή κίνηση "έκοψε τα φτερά" στο paper gold, και η ισοτιμία του χρυσού άρχισε να ανεβαίνει. Οπότε οι τράπεζες που έβγαζαν ένα σωρό λεφτά σπεκουλάροντας με τον τρόπο που περιγράψαμε παραπάνω, βρέθηκαν να έχουν πρόβλημα.
Προκειμένου λοιπόν ο Μπράουν να αποφύγει τα χειρότερα για την Αγγλία, στην οποία υπάρχει και λειτουργεί η παγκόσμια αγορά χρυσού (COMEX), αποφάσισε να πουλήσει το 50% των αποθεμάτων της Αγγλίας, ώστε να ρίξει προσωρινά την ισοτιμία του, και να μπορέσουν οι τράπεζες να διασωθούν και να απούγουν τη χρεωκοπία.
Εδώ η εξήγηση των Financial Times, μεταφρασμένη στα ελληνικά:
[...] Αντιμέτωποι με την προοπτική μιας παγκόσμιας κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος, ο υπουργός πήρε την απόφαση να διασώσει τις τράπεζες με το να πουλήσει το χρυσό της Βρετανίας, αναγκάζοντας τις τιμές να πέσουν, και επιτρέποντας στις τράπεζες να αγοράσουν χρυσό πίσω με κέρδος, καλύπτοντας επομένως τις δανειακές υποχρεώσεις τους.Μίλησα με τον Peter Hambro, τον πρόεδρο της Petroplavosk και ηγετική φυσιογνωμία στην αγορά του χρυσού στο Λονδίνο, στα τέλη του περασμένου έτους και τον ρώτησα για τις φήμες παραπάνω."Νομίζω ότι ο κ. Μπράουν βρέθηκε σε δεινή θέση,", είπε. "Ήταν αντιμέτωπος με ένα πρόβλημα παγκόσμιας κλίμακας, όπου μια σειρά από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είχαν σπεκουλάρει το χρυσό ποτνάροντας ότι θα πέσει η σιοτιμία του, σε τόσο μεγάλο βαθμό που απειλούσε τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και ήταν φανερό ότι κάτι έπρεπε να γίνει."Αντίστοιχα προβλήματα είχαν και τα ορυχεία, που έχουμε εξηγήσει ότι έχουν συμφωνήσει προκαταβολικά να πουλήσουν το χρυσό τους δε μια τιμή, και αν η τιμή αυτή αλλάξει (πχ πέσει απότομα), βρίσκονται αντιμέτωπα με το φάσμα της χρεωκοπίας. Οπότε ο Μπράουν έπρεπε να διασώσει και τις εταιρίες εξόρυξης χρυσού. Εδώ το σχετικό απόσπασμα από το άρθρο των Financial Times, μεταφρασμένο στα ελληνικά:
[...] Η Τράπεζα της Αγγλίας παρενέβη για λογαριασμό των ορυχείων χρυσού, που απειλούνταν από τεράστιες απώλειες στις αγορές παραγώγων. Η Τράπεζα ζήτησε από πολλές τράπεζες να δώσουν περισσότερο χρόνο στις εταιρείες εξόρυξης που τους χρωστούμε μεγάλες ποσότητες χρυσού. Πολλές τράπεζες, ιδίως η Goldman Sachs και η UBS, πιστεύεται ότι είχαν ασκήσει μεγάλες πιέσεις στα ορυχεία να πληρώσουν.Τουλάχιστον μία επενδυτική τράπεζα λέγεται ότι είχε ένα μεγάλο οικονομικό άνοιγμα στην αγορά πολύτιμων μετάλλων, ύψους πολλών δισεκατομμυρίων λιρών. Η Cambior, μια καναδική εταιρεία εξόρυξης, επίσης πιστεύεται ότι είχε υποστεί βαριές απώλειες. Όπως και πολλές άλλες εταιρίες εξόρυξης, η Ashanti έχει μεγάλο πρόβλημα από την πρόσφατη απότομη αύξηση των τιμών του χρυσού, η οποία πυροδοτήθηκε από την απόφαση του περασμένου μήνα από τις ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες να κηρύξουν μορατόριουμ όσον αφορά τις πωλήσεις χρυσού τους - μια συμφωνία από την οποία η Βρετανία απαλλάσσεται.Το μορατόριουμ στο οποίο αναφέονται οι Financial Times ήταν προφανώς η συμφωνία της Ουάσινγκτον - και νομίζω ότι πλέον καταλαβαίνετε και το γιατί η Αγγλία (και η Αμερική, Ιαπωνία, κτλ) ΔΕΝ συμμετε΄χουν πλέον σε αυτή τη συμφωνία: Γιατί το τραπεζικό σύστημα αυτών των χωρών θα χρεωκοπήσει αν δε μπορούν να δημιουργούν τεράστιες ποσότητες paper gold, ή και πουλώντας το χρυσό τους, όπως χρειάστηκε να κάνει το 1999 η Αγγλία. Αν οι χώρες αυτές υπέγραφαν τη συμφωνία της ουάσινγκτον και την τηρούσαν, θα είχαν ήδη καταρεύσει την αγορά χρυσού!
Σας αφήνω με ένα χιουμοριστικό βίντεο από το σατυρικό αμερικάνικο site "The Onion", που δεν έχει άμεση σχέση με το θέμα, αλλά νομίζω ότι περιγράφει αρκετά καλά την κατάσταση στην Αμερική (και βγάζει και γέλιο):
No comments:
Post a Comment